21 września w Spółdzielczym Domu Kultury przy ulicy Hubala 5 przedstawiliśmy pruszkowiakom film dokumentalny PADEREWSKI – CZŁOWIEK CZYNU, SUKCESU I SŁAWY oraz na wystawę SERCE PADEREWSKIEGO.
Przed projekcją filmu, o kulisach jego powstania oraz o fenomenie Ignacego Jana Paderewskiego opowiadał Wiesław Dąbrowski – reżyser i autor scenariusza.
Film i wystawa jest wkładem Książnicy Pruszkowskiej w obchody stulecia Niepodległości organizowane w naszym mieście.
Film dokumentalny „Paderewski człowiek czynu, sukcesu i sławy” w reżyserii Wiesława Dąbrowskiego prezentuje historię wielkiego polskiego patrioty, światowej sławy pianisty i kompozytora, męża stanu, dyplomaty, polityka i filantropa, dzięki któremu Polska odzyskała niepodległość po I wojnie światowej.
Wiekopomne dokonania Paderewskiego przedstawiają świadkowie historii: amerykańscy prezydenci Ronald Reagan, John Fitzgerald Kennedy, George Bush senior oraz prezydent Lech Wałęsa, generał Edward Rowny, Józef kardynał Glemp Arcybiskup Senior, Prymas Polski, a także muzykolodzy Jerzy Waldorff oraz Jan Popis. W filmie przedstawione są zachowane do dziś oryginalne nagrania pianistyczne Ignacego Jana Paderewskiego, jego dokonania dyplomatyczne (Traktat Wersalski), jak również jego ostatnia droga z Narodowego Cmentarza Arlington (USA) do krypty w podziemiach Bazyliki Archikatedralnej św. Jana Chrzciciela na warszawskiej starówce. Film powstał dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Biura Kultury Urzędu m. st. Warszawy.
Wyprodukowany przez Fundację „AVE ARTE” film otrzymał Certificate of Merit w kategorii Nagrody Telewizyjne, Historia/Biografia na 50. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago, nagrodę główną w kategorii Dokumentalny Film Historyczny na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych DocMiami w Roca Baton na Florydzie oraz Srebrną Szablę na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Wojskowych i Historycznych w Warszawie.
Historia serca Paderewskiego
Inspiracją do przygotowania wystawy stała się pośmiertna historia Ignacego Jana Paderewskiego – jego serca i ciała, które od śmierci artysty w 1941 roku przebyły długą drogę, aby znaleźć się w miejscu ostatniego spoczynku. Na łożu śmierci Ignacy Jan Paderewski ustnie przekazał siostrze, Antoninie Paderewskiej Wilkońskiej, swoją ostatnią wolę: „serce przekazuję Polonii, natomiast ciało niech wróci do wolnej Polski”.
Pogrzebem Paderewskiego zajął się nowojorski przedsiębiorca pogrzebowy Jan Smoleński. Zgodnie z przekazaną mu ostatnią wolą kompozytora usunął serce ze zwłok zmarłego, zabalsamował je i czekał na dalsze dyspozycje, które jednak nie nadeszły – siostra Paderewskiego zmarła 4 miesiące po swoim bracie. Smoleński umieścił więc serce Paderewskiego w mauzoleum cmentarza Cypress Hills na Brooklynie w Nowym Jorku. Po jego śmierci w grudniu 1945 roku nikt nie znał miejsca przechowywania serca Paderewskiego.
Przypadkowego odkrycia dokonali w 1959 roku Conrad J. Wycka oraz Henryk Archacki. Henryk Archacki, zagorzały patriota, powziął sobie za cel znalezienie godniejszego miejsca pochowania serca artysty. W roku 1983 Kongres Polonii Amerykańskiej powołał Komitet Serca Paderewskiego, którego przewodniczącym wybrano oczywiście Henryka Archackiego. Trzy lata później za najlepsze miejsce pochówku serca uznano Narodowe Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown (Pensylwania).
Urna z sercem mistrza została przewieziona 21 czerwca 1986 roku do pracowni rzeźbiarza Andrzeja Pityńskiego w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville (New Jersey). Tam siedmioosobowa komisja rozwiązała grube zwoje bandaża z gazy, by odkryć zabalsamowane serce Paderewskiego. Ponownie otulone świeżą gazą, poświęcone przez o. Lucjusza Tyrasińskiego, dyrektora i kustosza Narodowego Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown, zostało umieszczone i zapieczętowane w nowej urnie zaprojektowanej przez Andrzeja Pityńskiego. W urnie zapieczętowano również dokument komisji podpisany przez świadków wydarzenia. Tego samego dnia przetransportowano urnę do Sanktuarium w Doylestown. Uroczystość odsłonięcia i dedykacji odbyła się 29 czerwca 1986 roku w 45. rocznicę śmierci Paderewskiego.
Do przygotowania wystawy posłużyły unikatowe zbiory z prywatnego archiwum Jerzego Kossa – fotografa i historiografa z Nowego Jorku, jednego z dwóch żyjących członków Komitetu Serca Paderewskiego. Resztę materiałów otrzymano od Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce (Nowy Jork), Muzeum Polskiego w Ameryce (Chicago) oraz Polskiej Agencji Prasowej.